بخشی از مطلب
درمجموعه سعی شده است با مطالعه کتابها مقالات متعدد به معرفی مقایسه معماری زیگورات چـغازنبیل با نمونه های مشابــه در بین النهرین  پـرداخته شود در مورد فلسفه پیدایش زیگورات ها در ایران و بین النهرین توضیحاتی داده شده اسـت که زیگورات چه نوع بنایی است و هـدف از ساخـت ایـن نوع ساختمانها یـا معابد چیـست . چغازنبیل در دوره عیلام میـانی در قرن 13 قبل از میلاد ، توسط اونتاش گال در شهر دور اونتاش ساخـته شـده اسـت . دور اونتاش یک شهر مذهبی اسـت و در دوره شکوفـایی و تـولد دوباره عـیلامی ساخته شده است و قبل از پایان یافتن سلسله خاندان پادشاهی تحـت ضـربات دشمـن رنـگ میبازد. در ایـن مجـموعه بـه مـعـرفی بـناهای داخل حـصارهای چغازنبیل و معماری انها و مواد ومصالح به کار رفته ونوع ساختار چغازنبیل پر داخته شده است.و همچنین چند نمونه از زیگوراتهای بین النهرین معرفی شـده ، در مـورد نـوع ساخـتار انهـا وطبـقات ومـواد مصـالح و پلـکانهای توضـیحاتی داده شده است  .
فلسفه بیدایش زیگوراتدر ميان معابد و بناهاي دنياي باستان، زيگورات ها يكي از شگفت انگيزترين آثار بر جاي مانده هستند كه در منطقه میان رودان يا بين النهرين و همچنین در داخل ايران امروزي قرار گرفته اند. عظمت اين ساختمان ها و ساختار معماري آنها، هميشه براي انسان امروزي عجيب و رمز آلود بوده است. فلسفه پيدايش زيگور ريشه واژه زيگورات به واژه ي «زيقوره» در زبان الكدي، يكي از زبانهاي بين النهرين باز مي گردد و به معناي بلند و بر افراشته ساختن است. زيگوراتما ساختمانها و معابد پلكاني شكل هستند كه مانند هرم، هر طبقه ي بالايي نسبت به طبقه پايين تر خود مساحت كمتري دارد. برروی وجوه اين هرم هاي بزرگ، پله هايي براي رسيدن به آخرين طبقه وجود دارد.در اخرین طبقه بعضي از زيگوارتما، ساختمان مكعبي شكل وجود داشته كه احتمالاً محل برگزاري نيايش بوده است. حدس و گمان هاي مختلفي در مورد فلسفه وجودي اين معابد عظيم وجود دارد. رايج ترين تصور در مورد زيگورات آن است
كه اين معابد در حقيقت پلكاني بزرگ براي رسيدن به خدا يا خدايان مورد پرستش مردمان آن شهر بوده اند پله اي در ابعاد غير قابل تصور كه از يك سو انسان از آن بالا مي رفته و از سوي ديگر خدا از آن پايين مي آمده تا در اخرين طبقه و آنجايي كه معبد قرار داشته انسان و خدا يكديگر را ملاقات كند. با اين حال زيگورات محلي براي نيايش هاي عمومي نبوده بلكه خانه اي براي خدايان بوده است و معمولاً افراد مانند كاهن ها يا پادشاه مي توانستند از آن صعود كنند. زيگراقما ساختمانهاي توپر آجري و خشتي هستند و درون خالي نيستند بلكه هر طبقه تا پايين و روي زمين ادامه دارد. در شهرهاي ميان رودان ، زيگورات بزرگترين و مشخص ترين ساختمان آن شهر بوده است. ارتفاع بعضي از اين ساختمانها به پيش از چهل متر نيز مي رسيده است. معمولاً اين معابد در ميان ساير معابد و ساختمانهاي مقدس ديگر ساخته مي شدند و يك مجموعه به هم پيوسته را تشكيل مي دادند. دلتنگي هاي قومي براي كوه هاي شرق حدسيات ديگري نيز در مورد زيگورات مطرح است. برخي بر اين باورند كه ساختمان اين كوه هاي عظيم خشتي در دشت هاي جنوب ايران و منطقه ميان رودهاي دجله و فرات، كه منطقه اي است بدون پستي و بلندي، ياد آور كوه هاي سر به فلك كشيده فلات ايران است.شايد سازندگان زيگورات ها، دلتنگي و يا خاطره قومي خود را از كوه هاي مقدس داخل فلات ايران كه مي توانستند خاستگاه و سرزمين اصلي آنان باشد، با ساختمان اين قطعه هاي بلند آجري نشان داده اند. هر چه كه هست، زيگورات نشان دهنده محترم و مقدس بودن ارتفاع و بلندي در ذهن سازندگان آن است. نخستين نمونه هاي شناخته زيگورات را مربوط به پنج هزار پيش مي دانند. يكي از قديمي ترين زيگورات كشف شده، زيگورات شهر اور (ur) در بين النهرين است. در حدود 30 زيگورات در منطقه ميان رودان و فلات ايران شناسايي شده است. از اين ميان برخي از آنها را قطعيت زيگورات مي دانند و برخي ديگر از روي متون ادبي، مذهبي و تاريخي بر جاي مانده يه حدس و گمان شناسايي مي كنند، بين چهار زيگورات در ايران وجود دارد. زيگورات سيلك كاشان – زيگورات چغازنبيل و و زيگورات ده نو و جيرفت . زيگورات چغازنبيل بزرگترين معبد بر جاي مانده از اين گونه است.
تاريخچه و موقعيت عيلاميان :بخشي از ساكنان بومي فلات ايران براي نخستين بار از اواخر هزاره چهارم قبل از ميلاد در جلگه هاي بين زاگرس و شرق بين النهرين در دشتهاي رسوبي خوزستان كه يكي از كهن ترين مناطق فرهنگي ايران است و سرزمين خدايان لقب گرفته بود. قديمي ترين سيستم حكومتي را ابداع كردند و امپراطوري عظيم عيلام را بوجود اوردند، اين مردمان شهرهاي قديمي جهان را پايه ريزي كردند و قديمي ترين پايتختهاي جهان را بنيان گذاردند. عيلاميان در جنوب و جنوب غرب ايران يكي از اقوام متمدن تر نسبت به بقيه اقوام ايراني بودند. علاوه بر شوش ساير ياتختهاي عيلاميان كه در كتيبه ها ثبت شده است عبارتند از:‌ايلات «اوان» در شمال غرب شوش كه احتمالاً شوشتر امروزي بوده است. از حدود 2700 ق م . تا 2200 ق م مي باشد. ايالت «سيماش» در شمل شرقي دشت خوزستان كه احتمالاً خرم آباد امروزي است. ايالت «انزان» در شرق و جنوب شرقي دشت خوزستان كه احتمالاً فارس امروزي است. بقاياي اين شهرها نمونه هاي بارز شهرسازي و نخستين شهرهاي سازمان يافته دنيا هستند. از وقايع بسيار مهم دوران عيلاميان اختراع خط ميخي ايلامي كه در اواخر هزاره چهارم ق م. به صورت گل نوشته و آجر كتيبه دار و يا اشيا ديگر بخشي از ميراث مكتوب ما را تشكيل مي دهند. عيلاميان تنها قومي بودند كه از خط استفاده مي كردند، خط آنان خط «عيلام مقدم» و يا «پرتو عيلاماي» است.
معرفي چغازنبيل:در طي حفاريهاي به عمل آمده شهري كه در آن چغازنبيل پيدا شده وسعتي بالغ بر 4 كيلومتر مربع داشت و در 42 كيلومتري جنوب شرقي شهر شوش واقع شده است. بلندي آغازين آن 52 متر و 5 طبقه بوده است. امروزه ارتفاع آن 25 متر و تنها 2 طبقه و نيم از آن باقي مانده است.بناهاي مهم چغازنبيل:حصار اول: اين حصار در برگيرنده زيگورات و معابد و بناي نيايشگاه است كه در آن 6 دروازه وجود دارد و از طريق همين دروازه ها زائران به محوطه معبد وارد مي شدند. اين حصار داراي ناودان هايي است كه وظيفه دفع آب را بر عهده داشتند. مصالح به كار رفته در حصار اول خشت و گل كوبيده هستند. به اين حصار «تمنوس» مي گفته اند.حصار دوم: حصاري است كه حصار اول و بخشي از بناهاي تاريخي چغازنبيل را در بر گرفته است. حصار سوم: حصار سوم چغازنبيل نشانگر محدوده شهر بوده است و حصار اول و دوم و مجموعه بناهاي چغازنبيل را در بر گرفته است. مصالح به كار گرفته شده در ساخت اين حصار عموماً خشتي هستند.
بناهاي داخل حصار اول:معبد چهار گوش غربي: هر يك از اضلاع اين معبد 17 متر است و هر يك از چهار زاويه آن همچون زيگورات در جهت يكي از جهات اربعه قرار دارد. ورودي اين معبد در شمال شرقي آن تعبيه شده است، سقف اتاق ها در اين معبد با خشت خام بصورت طلاق هلالي از نوع آهنگ پوشيده شده است.معبد چهار گوش جنوب شرقي:هر يك از اضلاع اين معبد كه زواياي آن به طرف جهات اربعه است 18 متر بوده است. وجوه آن داراي پيش آمدگي ها و پس رفتگي هايي بوده كه در روي از وجوه، تشكيل دو ستون بزرگ چهار گوش 50/4 متري و يك ستون مركزي را مي داده كه همه اينها 30 سانتيمتر برجستگي داشتند. نقطه اين معبد شامل حياطي است كه در زاويه غربي بنا قرار گرفته است، اتاق هاي اين معبد همانند معبد چهار گوش غربي در دو ضلع آن قرار گرفته است و همه آنها به اين حياط وابسته اند، ورودي آن در روي وجه جنوب شرقي قرار گرفته و بر دالان كوچكي به ابعاد 50/2 در 50/3 باز مي شود. نقشه اين معبد خيلي شبيه به معبد غربي است. با اين تفاوت كه ورودي آن به جاي اينكه به طرف شمال شرقي باز شود در ضلع جنوب شرقي قرار دارد.
....

....