بخشی از مطلب

چنانچه در مطالعات و بررسي هاي باستان شناسان آمده است، هنر قاجار از هنر دوران صفوي در ايران
متأثر بوده است . اين هنر ضمناً تأثيراتي را از غرب گرفته است . هميشه در تاريخ وجود داشته كه يك
تمدن از لحاظ هنر و معماري بر ديگران برتري داشته و تاثيرپذيري ديگر تمدن ها از آن اجتناب ناپذير
بوده است . مثلا مي توان به تمدن هاي درخشان ايران باستان ،يونان،رم، وغيره اشاره كرد .چيزي كه
ناپسند و نادرست است تقليد كوركورانه مي باشد كه دراين حالت صدمات جدي و جبران ناپذيري بر
پيكرة هنر و معماري كشور تقليد كننده وارد مي شود . در دورة قاجاريه هم وضعيت به اين صورت
بوده كه تا مدتي (حدوداً تا نيمه اول پادشاهي ناصرالدين شاه ) ايران از هنر و معماري اروپا و كلاً غرب
تأثير مي پذيرفته و اين تأثيرپذيري نه تنها بد نبوده ،بلكه در عين حفظ سنت هاي هنري گذشته،
اقتباسهاي پسنديده اي هم در آثار رواج پيدا كرد .در اين دوران ساخت زيرزمين هاي خوش طرح با
پوشش طاق ضربي آجري، مشهور به خوانچه اي، رايج شدن بادگيرها،احداث صفه ها و ايوان ها با
اندكي تغيير و تحول، ساخت حوضخانه هايي كه به صورت سرپوشيده بودند، طاق هاي نيم دايره اي به
جاي طاق هاي نيزه دار ايراني، وجود داشته است.
به تدريج اين تأثيرپذيري ها از تمدن غرب رو به فزوني نهاد و كم كم رنگ و بوي تقليد به خود گرفت
(از حدود نيمه دوم پادشاهي ناصرالدين شاه قاجار ). از اين مرحله به بعد، دوران انحطاط در هن ر و
معماري اين دوره شروع مي شود پس به اين نتيجه مي رسيم كه كل دوران قاجاريه انحطاط
نمي باشد . ازاين به بعد چنان در زمينة هنر و معماري از تمدن غرب تقليد شدكه بسياري از بناهاي
ساخته شده در اين دوران مانند منزل قوام الملك در شيراز (مشهور به نارجستان )، كاخ عفيف
آباد،ساختمان باغ دلگشا در شيراز، خانة قديمي جمالي در اصفهان وغيره شباهت بسيار زيادي به بناهاي
ساخته شده به سبك باروك و روكوكو دارند (قرن 18 اروپا). در بناهاي ياد شده چنان از تزئينات در
مقياس وسيع استفاده شده كه اصل و سرشت ساختمان در زير اين تزئينات پن هان شده و مشخص نيست
براي ساخت اين بناها از چه مصالح ساختماني استفاده شده است و به طور كلي در دورة قاجار سبك
جديدي در معماري به وجود نيامد و هر چه بود همان هنر دوران گذشته (بالاخص صفويان ) بود به
اضافة تأثيراتي كه تمدن غرب بر هنر ايران زمين گذاشته بود.
پس بد ين ترتيب مي توان خلاصة مطالب ذكر گرديده را به اين شكل بيان نمود كه از جمله اولين
سبكهاي معماري فرنگي كه مورد توجه معماران ايراني قرار گرفت، سبك نئوكلاسيك بودكه در
زمان ناصرالدين شاه و در نيمة دوم قرن 19 بوده است . از آن زمان تا به امروز بناهاي مختلف با
عملكردهاي متنوع به اين سبك در ايران ساخته شده است. و....